از امروز تا چهارشنبه میخواهم بصورت سریالی (و البته مختصر) آنچه را که منجر به خلق واقعه 18 تیر 1378 شد را برایتان بازگو کنم (البته احتمالا تمامی دوستان اطلاع دارند ولی این بحث فقط برای یادآوری آن واقعه و تحلیلهایی در این زمینه میباشد ) و در کنار آن اخبار و مطالبی در اینخصوص را از سایتهای معتبر جمع آوری و اعلام نمایم .
مقدمه
زمانی که 18 تیر پیدا شد چهل و پنج سال بود که دانشجویان ایرانی روز 16 آذر را به یاد تظاهراتی بزرگ می داشتند که در سال 1333 همزمان با ورود ریچارد نیکسون معاون وقت رییس جمهور آمریکا به تهران برپا شد و سه دانشجو در آن توسط کماندوهای ارتشی به قتل رسیدند.
در 18 تیر 1378، تنها بیست روز از اعلام خودکشی سعید امامی معاون سابق وزارت اطلاعات و عامل اصلی قتل چهار تن از مخالفان جمهوری اسلامی می گذشت(قتلهای زنجیره ای) و اصلاح طلبان به ویژه محمد خاتمی، رییس جمهور، با واداشتن وزارت اطلاعات به اعتراف به دست داشتن کارکنانش در آن قتل ها پیروزی بزرگی به دست آورده بودند.
رییس جمهور خاتمی در اوج محبوبیت در همدان گفت تاوان زیادی بابت افشاگری قتل ها خواهیم پرداخت. پیش از اعلام نظر او مخالفان اصلاحات سیاسی بارها مطبوعات هوادار اصلاحات را عامل افشای راز قتل هاو به هم ریختن سیستم امنیتی کشور خوانده بودند.
محافظه کاران که اکثریت مجلس را به عهده داشتند دست به کار تدوین قانون جدیدی برای مطبوعات شدند که محدودیت هائی ایجاد می کرد، فضا کاملا ملتهب بود که روزنامه سلام منتشر شد و در صدر اخبارش نامه ای از سعید امامی را چاپ کرده بود که نشان می داد تدوین قانون مطبوعات در دستور مجلس هم به سفارش او صورت گرفته است.
با افشای نامه سعید امامی حتی محافظه کاران هم حاضر نبودند قانون سخت گیرانه را تصویب کنند و به خود داغ متابعت از سعید امامی را بزنند که در آن زمان مظهر ارتجاع و آدم کشی به حساب می آمد و تنها یک خبر می توانست روحیه ها را به محافظه کاران بازگرداند: تعطیل روزنامه سلام.
آغاز ماجرا
شب هنگام دانشجویان کوی دانشگاه در محوطه خوابگاه خود اجتماعی کردند تا به تعطیل روزنامه سلام اعتراض کنند. خبر این اجتماع گروه های تندرو را که آماده جلوگیری از پیشرفت اصلاحات سیاسی بودند به حرکت آورد و با تندروی بخشی از نیروی انتظامی "فاجعه کوی دانشگاه تهران" شکل گرفت.
نیمه های شب 18 تیر ماه مردم ساکن محله امیرآباد تهران به صدای تیرهای پی در پی از خواب برخاستند، بیرون ریختند و نزدیک صبح خبر به همه جای کشور رسیده بود گرچه هنوز رادیو و تلویزیون چیزی از آن پخش نکرده بودند.
جمعه 19 تیر هزاران نفر خود را به اطراف کوی دانشگاه رساندند و از آن جا خبر کشته و زخمی شدن دانشجویان به همه دنیا مخابره شد. حمله کنندگان با خشونتی کم نظیر و شعارهای مذهبی واحد در خوابگاه دانشجویان شهرستانی صحنه ای ساخته بودند که به یک انهدام واقعی شباهت داشت و مردم دسته دسته به تماشای آن می رفتند و خیلی ها می گریستند.
مردم محله با پناه دادن دانشجویان در اولین شب به حمایت آنها پرداختند و از فردا چهرهای سیاسی از نگرش های مختلف، برای آرام کردن دانشجویان خشمگین به خیابان کارگر می رفتند که در یک طرف آن نیروهای ویژه انتظامی صف بسته بودند و در سوی دیگرش گروه های فشار و در میانه آنها مردم به حمایت دانشجویان.
آمبولانس ها آژیرکشان در حرکت بودند و تهران شکل و آرایش روزهای انقلاب را به خود گرفت و عکاسان و خبرنگارانی از سراسر جهان برای دریافت ویزا به سفارتخانه های ایران هجوم بردند و در سراسر جهان تظاهرات به حمایت دانشجویان برپا شد که در آن شمار کشته و زخمی ها به اغراق تا صدها رفت.
بحرانی که به سرعت از تهران به شهرهای بزرگ کشیده شد از اولین روزها با تهدید گروه های تندرو روبرو بود که آشکارا نارضایتی خود را از نرمش نیروهای امنیتی و انتظامی و واکنش حوادث در مطبوعات نشان می دادند و در آن میان به برای همه خط و نشان می کشیدند. دانشجویان مقاومت می کردند و از گروه های مختلف مردم کمک می طلبیدند.
گسترش اعتراضات و شعارهای سیاسی
از فردای آن روز درخواست های مکرر اصلاح طلبان برای باقی ماندن دانشجویان در مراکز دانشگاهی و کوی دانشگاه و اعلام خواست های خود ناشنیده ماند و جلسه شورای عالی امنیت ملی با برکنار کردن فرمانده نیروی انتظامی مرکز که بر خلاف توصیه مسوولان دانشگاه با حمله به خوابگاه مقدمات فاجعه را فراهم کرده بودند نام سردار فرهاد نظری را در اخبار وارد کرد.
سومین روز بود که شعارها از درخواست مجازات عاملان حادثه درگذشت و سیاسی شد، همزمان اتوبوس ها و ایستگاه های وسایل نقلیه شهری و تلفن های همگانی به آتش کشیده شد. جوانان روی پوشیده مرکز شهر را در اختیار گرفته بودند.
روز دوشنبه کار به تحصن استادان دانشگاه ها انجامید که به هواداری دانشجویان برخاسته بودند و روزنامه های اصلاح طلب پرتیراژترین روزهای خود را می گذراندند دیگر پرواز هلی کوپترها و انفجار گازهای اشک آور و آتش زدن وسایل نقلیه صحنه ای را به وجود آورده بود که نماینده مجله تایم آن را «میدان تین آن من» نامید.
اخبار